Τετάρτη 30 Ιουνίου 2010

Συστήματα Ποιότητας ISO


Το λογότυπο του Διεθνούς Οργανισμού Προτυποποίησης.
Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (International Organization for Standardization, διακριτική ονομασία: ISO), είναι μια διεθνής οργάνωση δημιουργίας και έκδοσης προτύπων που αποτελείται από αντιπροσώπους των εθνικών οργανισμών τυποποίησης. Ο οργανισμός ιδρύθηκε στις 23 Φεβρουαρίου του 1947 και παράγει τα παγκόσμια βιομηχανικά και εμπορικά πρότυπα, τα επονομαζόμενα πρότυπα ISO.
Ενώ ο Διεθνής Οργανισμός Tυποποίησης ορίζεται από τον ίδιο ως μη κυβερνητική οργάνωση, η ικανότητα του να θέτει πρότυπα τα οποία αργότερα κυβερνήσεις αποφασίζουν πως πρέπει να τηρούνται δια νόμων ή συνθηκών, τον καθιστά πιο ισχυρό από άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις και στην πράξη λειτουργεί σαν μια κοινοπραξία με ισχυρούς συνδέσμους με κυβερνήσεις. Μεταξύ αυτών που συμμετέχουν στον ISO, συγκαταλέγονται μεγάλες εταιρίες και τουλάχιστον ένα σωματείο προτυποποίησης από κάθε κράτος μέλος.
Ο Διεθνής Οργανισμός Tυποποίησης συνεργάζεται στενά με την Διεθνή Ηλεκτροτεχνική Επιτροπή (International Electrotechnical Commission, IEC), η οποία είναι υπεύθυνη για την προτυποποίηση των ηλεκτρικών συσκευών.
Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης είναι γνωστός ως ISO και αυτή η ονομασία του ισχύει διεθνώς (η αμερικανική προφορά είναι άισο, η ευρωπαϊκή προφορά είναι ίζο, ενώ οι προφορές άιζο και άι-ες-όου είναι λανθασμένες.
Στα ελληνικά απόλυτα ορθή είναι η προφορά ίσο). Αποτελεί λανθασμένη αντίληψη πως το διεθνές σύντομο όνομα του οργανισμού, ISO, είναι αρκτικόλεξο και προέρχεται από την πλήρη μορφή «International Standards Organization», ή κάτι παρόμοιο. Το ISO δεν είναι αρκτικόλεξο ούτε ακρώνυμο, αλλά είναι ανεξάρτητη συντομομορφή που προέρχεται από την ελληνική λέξη ίσος η οποία έχει δώσει το πρόθεμα iso- σε πολλές λέξεις άλλων γλωσσών π.χ. αγγλ. isotherm, γαλλ. isotherme, γερμ. isotherme, ιταλ. isotermo, ισπαν. isotermo. Αυτήν ακριβώς την «δέσμευση ισότητας» που ενυπάρχει στην Τυποποίηση ήθελαν να δείξουν οι 25 ιδρυτικές χώρες του ISO επιλέγοντας αυτό το σύντομο συμβολικό όνομα. Στα αγγλικά το όνομα του οργανισμού είναι «International Organization for Standardization» που στα ελληνικά θα αποδιδόταν, λέξη προς λέξη, ως «Διεθνής Οργανισμός για την Τυποποίηση», ενώ στα γαλλικά το όνομα του οργανισμού είναι: «Organisation internationale de normalisation» (στα ελληνικά, επίσημα, αποδίδεται ως «Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης»). Εάν το ISO θεωρούνταν αρκτικόλεξο ή ακρώνυμο, τότε σε κάθε γλώσσα θα υπήρχε διαφορετική μορφή των αρχικών (π.χ. IOS για τα αγγλικά, OIN για τα γαλλικά, ΔΟΤ για τα ελληνικά, ...), εντούτοις οι ιδρυτές του καθόρισαν το «ISO» ως την καθολική σύντομη μορφή του ονόματός του.
Τα πρότυπα του ISO είναι αριθμημένα και ακολουθούν ένα πρότυπο που περιλαμβάνει «ISO[/IEC] [IS] νννν[:ΧΧΧΧ]: Τίτλος», όπου το νννν είναι ο αριθμός του προτύπου, «ΧΧΧΧ» είναι η χρονολογία έκδοσης και ο «Τίτλος» περιγράφει το αντικείμενο. Το IEC συμπεριλαμβάνεται μόνο αν το πρότυπο προκύπτει από εργασία του JTC1. Η ημερομηνία και το IS δεν συμπεριλαμβάνονται σε ημιτελή πρότυπα ή πρότυπα που δεν έχουν εκδοθεί ακόμη και μπορεί (υπό ορισμένες προϋποθέσεις) να μείνουν εκτός του τίτλου της έκδοσης του προτύπου.
Πέρα από τα πρότυπα ο ISO δημιουργεί επίσης τεχνικές εκθέσεις για έγγραφα που δεν μπορούν ή δε θα έπρεπε να αποτελέσουν διεθνή πρότυπα, όπως εκθέσεις, εξηγήσεις κτλ. Οι συμβάσεις ονομασίας για αυτά είναι οι ίδιες για τα πρότυπα με την εξαίρεση την ύπαρξη του TR στη θέση του IS στο όνομα του προτύπου. Παραδείγματα:
ISO/IEC TR 17799:2000 Κώδικας χρήσης της διαχείρισης ασφάλειας πληροφορίας (Code of Practice for Information Security Management)
ISO TR 15443-1/3 Τεχνολογία Πληροφορίας - Τεχνικές Ασφάλειας - Μία διάταξη για τη διαβεβαίωση της ασφάλειας για την Τεχνολογία της Πληροφορίας, τμήματα 1-3 (Information Technology - Security Techniques - A Framework for IT Security Assurance parts 1-3)
Τέλος ο ISO σε σπάνιες περιστάσεις εκδίδει τεχνικές διορθώσεις). Αυτά είναι τροποποιήσεις σε υπάρχοντα πρότυπα, οι οποίες γίνονται εξ αιτίας τεχνικών σφαλμάτων, ή με σκοπό τη βελτίωση στη χρηστικότητα ή με σκοπό την επέκταση της εφαρμοσιμότητας με περιορισμένη έκταση. Γενικά, τα Παροράματα εκδίδονται με την προσδοκία ότι το πρότυπο το οποίο επηρεάζουν θα αναβαθμιστεί ή θα αποσυρθεί στην επόμενη προγραμματισμένη επανεξέταση.
Τα έγγραφα που παράγονται από τον ISO έχουν πνευματικά δικαιώματα και ο οργανισμός μηνύει για αντίγραφα των περισσοτέρων. Εντούτοις, ο ISO δε μηνύει για τα περισσότερα πρόχειρα αντίτυπα (draft) εγγράφων σε ηλεκτρονική μορφή. Αν και είναι χρήσιμο, πρέπει η χρήση των συγκεκριμένων αντιτύπων να γίνεται με προσοχή, αφού υπάρχει πιθανότητα να γίνουν ουσιαστικές αλλαγές πριν την οριστικοποίηση ενός προτύπου.
Μερικά πρότυπα ISO είναι ελεύθερα διαθέσιμα. Για παραδείγματα, δείτε: Freely Available Standards και Free Standards2
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, ο ISO απέκτησε φήμη του αργού, γραφειοκρατικού και συμφορημένου οργανισμού που δεν επηρεάζεται από ανατροφοδοτήσεις πληροφοριών από τους κατασκευαστές και τους πελάτες τους. Ένα προβληματικό πρόγραμμα ήταν το πολύ μεγάλο σε μέγεθος: Open Systems Iterconnect (Διασύνδεση Ανοιχτών Συστημάτων), το οποίο αποσκοπούσε στην ανάπτυξη ενός υπολογιστικού προτύπου δικτύωσης, αλλά τελικά το 1996 σταμάτησε ύστερα από προβλήματα που εμφανίστηκαν που σχετίζονταν με τη διαλειτουργικότητα και με αντιπαραθέσεις μεταξύ των κατασκευαστών. Η προσοχή αργότερα στράφηκε στην εθελοντικής βάσης, ανοιχτών διεργασιών (open process) και μη κερδοσκοπική Internet Engineering Task Force (IETF), η οποία αναπτύσσει τα πρότυπα που είναι αναγκαία στη λειτουργία του Internet. Όταν η IETF αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ αργή, οι κατασκευαστές ξεκίνησαν να χρηματοδοτούν περισσότερο συγκεντρωμένες, συχνοευέλικτες κοινοπραξίες όπως του W3C, ο οποίος είναι ανοιχτός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός που διευθύνεται από τον Tim Berners-Lee, στον οποίο αποδίδεται η επινόηση του World Wide Web. Από τότε ο ISO έχει αναλάβει μετρίου μεγέθους αναμορφώσεις για να μειώσει το χρόνο που απαιτείται για να διαδοθούν νέα πρότυπα.
Τα Διεθνή Πρότυπα του ISO δεν είναι σε καμία περίπτωση δεσμευτικά ως προς τις κυβερνήσεις ή τις βιομηχανίες μόνο με τον τίτλο των Διεθνών Προτύπων. Αυτό γίνεται για να επιτρέψει την ύπαρξη καταστάσεων όπου συγκεκριμένοι τύποι προτύπων συγκρούονται με κοινωνικές, πολιτισμικές και νομοθετικές απαιτήσεις. Αυτό επίσης δηλώνει το γεγονός ότι κάθε εθνικός και διεθνής ειδικός που είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία τέτοιων προτύπων δε συμφωνούν πάντα και επίσης δε γίνονται όλες οι προτάσεις πρότυπα από ομόφωνη ψηφοφορία. Τα ανεξάρτητα κράτη και τα σώματα για τα πρότυπα τους, παραμένουν οι τελικοί κριτές.
Το γεγονός ότι πολλά από τα πρότυπα που έχουν δημιουργηθεί από τον ISO έχουν εξαπλωθεί πολύ, έχει οδηγήσει περιστασιακά στη χρήση του «ISO» ως περιγραφή για ένα προϊόν που ακολουθεί κάποιο πρότυπο. Μερικά παραδείγματα είναι:
Οι εικόνες οπτικών δίσκων (CD image) έχουν ως κατάληξη αρχείου το .iso που δηλώνει ότι χρησιμοποιούν το πρότυπα συστήματος αρχείων ISO 9660 (υπάρχουν και άλλα συστήματα αρχείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν). Έτσι οι εικόνες οπτικών δίσκων αναφέρονται πολλές φορές ως «ISO» (πληθ. «ISOs»). Όλοι οι υπολογιστές με οδηγούς CD-ROM μπορούν να διαβάσουν CD που χρησιμοποιούν αυτό το πρότυπο. Τα DVD-ROM χρησιμοποιούν επίσης το σύστημα αρχείων ISO 9660.
Η ευαισθησία στο φως των φωτογραφικών φιλμ, η λεγόμενη ταχύτητά τους, μετριέται και καθορίζεται από πρότυπο ISO και έτσι η ταχύτητα του φιλμ αναφέρεται συχνά ως το «νούμερο ISO» του. Υπάρχουν ανάλογα πρότυπα που δίνουν τα ASA και DIN για τον ίδιο σκοπό.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου